Месец: март 2024.

W Belgradzie większość mieszkańców wyznaje prawosławie i cerkwie są praktycznie na każdym kroku. Wierni kościoła katolickiego mogą się modlić w pięciu kościołach położonych  głównie blisko centrum miasta.

Dzisiaj opowiem Wam o jednym z tych kościołów, o katedrze katolickiej Najświętszej Marii Panny położonej w części miasta zwanej Neimar, kilka przecznic od największej cerkwi św. Sawy.

Historia

Historia sięga 1924 roku, kiedy to członkowie zakonu Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny poprosili arcybiskupa o możliwość budowy kościoła. Otrzymali blogosławieństwo i nieduży kościół stanął już w następnym roku. Po kilkunastu latach budynek przestał być wystarczający i zdecydowano o budowie nowego kościoła poświęconego francuskim i serbskim żołnierzom poległym na froncie salonickim w czasie I wojny światowej.  Niestety II wojna światowa i późniejszy okres komunizmu zahamował prace na budowie. Przerwa trwała prawie 40 lat. W tym czasie budynek, który miał świetną akustykę służył do nagrywania programów Radia Belgrad.

Dopiero w 1987 roku rozpoczęto prace na wykończeniu wnętrza i terenu wokół kościoła.

Wnętrze

Kościół ma bardzo interesujący ołtarz. Ozdobiony jest techniką fresków, tak bardzo popularną w cerkwiach serbskich. Freski wykonali słoweńscy artyści Čemažar i Lucijan.

Freski pokazują przeplatanie się Wschodu i Zachodu na tych terenach. Centralne miejsce zajmuje Bogurodzica, która jest pokazana w dwóch momentach. W dolnej części możemy ją zobaczyć leżącą na łożu śmierci, co jest częstym motywem w cerkwi prawosławnej, kiedy to jest przedstawiane Zaśnięcie Najświętszej Marii Panny. Tutaj Matkę Boską otacza dwunastu apostołów.  Nieco wyżej Matka Boska jest pokazana według kanonów kościoła zachodniego w chwili Wniebowzięcia, otoczona dwunastoma gwiazdami.

Centralny fresk jest otoczony freskami świętych. Z lewej strony jest św. Jan Kapistran, św. Mikołaj z Flue i św. Cyryl Aleksandryjski. Z prawej patrzą na nas św. Cyryl i Metody, a także prawosławny święty Sawa. Kościół jest wspaniałym przykładem połącznia idei wschodniego i zachodniego pojmowania świata.

Ten kościół  miał być hołdem złożonym żywotom żołnierzy poległych w I wojnie. W dolnych częściach fresków możemy zobaczyć sceny związane z wojennymi cierpieniami. Z lewej matka pochyla się nad rannym dzieckiem a z prawej dwie kobiety modlą się o pokój. Obie sceny są jak najbardziej aktualne także dzisiaj.

Od roku 2000 kościół stał się bogatszy o nowe organy, które uświetniają wydarzenia religijne ale nie tylko. Organizowane są koncerty organowe i szkolenia dla młodych organistów.

Adres:

ul. Hadži-Milentijeva 75

Msze w dni powszednie o 8.00 a w niedziele o 9.00

Przy okazji pobytu w Belgradzie turyści zauważają dużą niebywałą różnorodność stylów architektonicznych. Wystarczy przejść się belgradzkimi ulicami by zobaczyć różne sposoby budowania, od 19. wiecznych kamienic w centrum do bardzo ciekawych przykładów brutalizmu na Nowym Belgradzie.

Budynki brutalistyczne dzisiaj są odbierane jako nieszablonowe, często są wspaniałym tłem dla instagramowych fotek i zadziwiają swoją wielkością, wręcz megalomanią budowniczych. W czasach kiedy powstały były swoistą rewolucją w architekturze, zarówno pod względem wyglądu, funkcjonalności ale też sposobu budowy. Przy ich tworzeniu stosowano innowacyjne metody jak konstrukcje sprężone z żelbetu.

Brutalizm jako styl w architekturze rozwijał się po II wojnie światowej, ale do Jugosławii dotarł nieco poźniej. Najwięcej przykładów tego nurtu jest na Nowym Belgradzie. Są to w dużej mierze bloki mieszkalne z lat 60-tych i 70-tych.

Charakterysyczne jest wykorzystanie na dużą skalę z betonu, który dominuje na fasadach i stał się znakiem rozpoznawczym budynków tego nurtu.

1. Wieża Geneks lub inaczej Zachodnia Brama Belgradu. Charakterystyczny budynek, który większość gości stolicy mija wjeżdżając do miasta. Budowla ta w momencie powstania, czyli w 1977 roku był trzecim co do wysokości budynkiem w Europie (140 m). W okrągłej części na szczycie znajdowała się restauracja, która miała się obracać, ale nigdy się tego nie doczekaliśmy.

2. Najdłuższy budynek w Belgradzie ma niewiarygodną długość około 1 kilometra. W 798 mieszkaniach mieszka około 3500 mieszkańców! Powstał w latach 60-tych również na Nowym Belgradzie.

3.Televizorke – również na trasie wjazdowej do miasta. To dwa bloki z oknami, które przypominają stare telewizory. Podobno tą nazwę nadał im sam Tito w czasie odwiedzin tuż po budowie, a mieła wyrażać dezaprobatę dla pomysłu architektonicznego.

4. Toblerone – budynek wyglądem przypominający znaną czekoladę. Czy tak jest oceńcie sami.

5. Rudo – Wschodnia Brama Belgradu. Trzy 85-metrowe wieżowce na wjeździe do miasta miały godnie witać przyjezdnych. Każdy z nich ma 28 pięter i stały się symbolem Belgradu.

6. Mercedeske – jeszcze jeden budynek na Nowym Belgradzie. To dwa kompleksy bloków, każdy złożony z trzech budynków. Patrząc z góry przypominają znaczek Mercedesa.

7.Crvenkapa – Czrwony Kapturek. Ten budynek zbudowano później niż poprzednie, bo w latach 90-tych i w tym czasie miał bardzo rewolucyjny wygląd. Do dziś przyciąga uwagę niespotykanymi czerwonymi metalowymi elementami na elewacji, przez co mieszkańcy kojarzą go właśnie z postacią z bajki.

Architektura Belgradu jest bardzo różnorodna i niebywale ciekawa. Tutaj przedstawiłam w bardzo okrojony sposób tylko mały wycinek. Jezeli chcecie dokładniej poznać brutalizm to zapraszam na moją wycieczkę Brutalizm w Belgradzie, gdzie przy okazji spaceru opowiem o innych aspektach życia w stolicy.

Wycieczka Brutalizm w Belgradzie

W czasie moich spacerów z turystami odwiedzającymi Belgrad często wstępujemy do cerkwi. I tu się pojawiają pytania jak należy się ubrać na taką wizytę. Odpowiadam:

• jak do każdej świątyni na świecie, z szacunkiem dla miejsca i wiernych
• latem – raczej w długich spodniach (mężczyźni), z zakrytymi ramionami i z przykrytymi brzuchami, w normalnym obuwiu, a nie w klapkach plażowych.
• zimą – mężczyźni powinni zdjąć nakrycie głowy
• chustki na głowę dla kobiet NIE są obowiązkowe
• przed wejściem zdejmujemy też okulary słoneczne
• Robienie zdjęć we wnętrzach jest zazwyczaj dozwolone, tylko proszę uważać w czasie nabożeństw, to nie jest mile widziane.
• oczywiście wyłączamy dźwięk w telefonach

To są podstawowe reguły dotyczące cerkwi. W monasterach obowiązują inne zasady, często bardziej restrykcyjne, ale to też zależy od wewnętrznych przepisów.

Jeżeli chcielibyście dowiedzieć się więcej o prawosławiu w Serbii, ale też o roli cerkwi w historii to zapraszam na moją autorską wycieczkę Serbia przez wieki